معنای اصطلاحات رایج در فیش حقوقی
مهم‌ترین عناوین و توضیحات آنها
فیش حقوقی مدرکی است که به‌صورت ماهانه به کارمندان ارائه می‌شود و جزئیات پرداختی‌ها و کسورات حقوق را نشان می‌دهد. این سند مبنای شفافیت مالی میان کارفرما و کارمند است و به هر دو طرف کمک می‌کند تا اطلاعات مربوط به حقوق و مزایا را بررسی کنند.
اجزای اصلی فیش حقوقی
- مشخصات کارمند
- نام و نام خانوادگی
- شماره پرسنلی
- سمت شغلی و بخش
- دوره پرداخت
- ماه و سال
- تعداد روز یا ساعت کاری
- بخش مزایا
- حقوق پایه
- حق سنوات
- حق مسکن
- حق اولاد
- بن خواروبار
- اضافه‌کاری
- بخش کسورات
- حق بیمه تأمین اجتماعی
- بیمه درمان
- بیمه بیکاری
- مالیات حقوق
- سایر کسورات (وام‌ها، مساعده‌ها)
- جمع‌ها
- مجموع مزایا
- مجموع کسورات
- خالص پرداختی
۱. حقوق پایه
حقوق پایه ستون اصلی پرداختی شماست و بر اساس حکم کارگزینی یا قرارداد تنظیم می‌شود.
- تأثیر مستقیم بر سایر مزایا و کسورات
- ضریب مورد استفاده در محاسبه اضافه‌کاری و پاداش
۲. حق سنوات
حق سنوات، پاداش پایان سال برای هر سال سابقه کار است که معمولاً معادل یک ماه حقوق پایه برای هر سال سابقه پرداخت می‌شود.
- فرمول محاسبه: حقوق پایه × سنوات سنواتی
- مشمول مالیات و بیمه
۳. حق مسکن
کمک‌هزینه مسکن برای جبران هزینه‌های اقامت کارکنان در شهرهای بزرگ در نظر گرفته می‌شود.
- مبلغ ثابت ماهانه در فیش حقوق
- غیرمشمول بیمه
۴. حق اولاد
این حق بسته به تعداد فرزندان زیر سن قانونی کارمند تعلق می‌گیرد.
- معمولاً به ازای هر فرزند مبلغ مشخصی
- مستند بر اسناد هویتی و شناسنامه
۵. بن خواروبار
پرداخت ماهانه برای تأمین مخارج خوراک و مایحتاج روزانه کارمند است.
- مبلغ ثابت و غیرمشمول بیمه
- برخی سازمان‌ها آن را نقدی و برخی به صورت کارت کالا
۶. اضافه‌کاری
ساعت‌هایی که بیشتر از ساعات کاری قانونی کار شده و با ضریب بیشتر از یک پرداخت می‌شود.
- فرمول: (حقوق پایه ÷ ساعات کاری ماهانه) × ضریب اضافه‌کاری × ساعات اضافه
- نیازمند ثبت دقیق تردد
۷. کسورات بیمه
مجموع حق بیمه سهم کارمند که به سه بخش تأمین‌اجتماعی، سلامت و بیکاری تقسیم می‌شود.
- معمولاً حدود ۷ درصد حقوق کل
- پرداخت کارفرما نیز جداگانه در کنار دستمزد دیده می‌شود
۸. مالیات حقوق
مالیات بر درآمد مشمول نرخ‌های تصاعدی است و بسته به میزان درآمد ماهانه محاسبه می‌شود.
- محاسبه براساس جدول مالیات اعلامی سازمان امور مالیاتی
- کسورات اجباری قبل از پرداخت خالص حقوق
جدول مقایسه اجزا
| جزء فیش | نوع | توضیح مختصر |
|---|---|---|
| حقوق پایه | مزایا | پایه محاسبه سایر مزایا و اضافه‌کاری |
| حق سنوات | مزایا | پاداش پایان سال بر اساس سابقه |
| حق مسکن | مزایا | کمک‌هزینه مسکن؛ معمولاً مبلغ ثابت |
| حق اولاد | مزایا | کمک‌هزینه برای هر فرزند زیر سن قانونی |
| بن خواروبار | مزایا | پرداخت ماهانه برای مخارج خوراک |
| اضافه‌کاری | مزایا | کار بیش از ساعات رسمی با ضریب محاسبه |
| بیمه تأمین اجتماعی | کسورات | سهم کارمند به بیمه |
| بیمه درمان | کسورات | سهم کارمند به بیمه درمان |
| بیمه بیکاری | کسورات | سهم کارمند به بیمه بیکاری |
| مالیات حقوق | کسورات | مالیات بر درآمد مشمول قانون |
| سایر کسورات | کسورات | وام‌ها، مساعده‌ها یا کسورات دیگر |
| خالص پرداختی | نتیجه نهایی | مبلغ نهایی که به حساب کارمند واریز می‌شود |
فیش حقوقی با ارائه این اجزا به صورت شفاف، امکان بررسی دقیق حقوق و مزایا را برای کارمندان فراهم می‌کند. بررسی منظم فیش حقوقی شما را در جریان حقوق پرداختی قرار می‌دهد و خطاهای احتمالی را سریع‌تر آشکار می‌سازد.
نتیجه‌گیری
آشنایی کامل با هر یک از عناوین فیش حقوقی به شما کمک می‌کند:
- صحت محاسبات کارفرما را بررسی کنید.
- برنامه‌ریزی مالی شخصی دقیق‌تری داشته باشید.
- از مزایا و کسورات خود مطلع باشید و در صورت نیاز با واحد منابع انسانی مکاتبه کنید.
اگر سؤال یا نکته‌ای درباره فیش حقوقی‌تان دارید، می‌توانید به بخش پشتیبانی مالی یا امور اداری مراجعه کنید.
8 پاسخ
«فوق‌العاده ویژه» با «فوق‌العاده شغل» چه تفاوتی دارند؟
فوق‌العاده شغل بر اساس ماهیت یا سختی وظایف شغلی (مثل کار در ارتفاع یا با مواد خطرناک) محاسبه می‌شود.
فوق‌العاده ویژه برای مسئولیت‌های حساس یا ماموریت‌های خاص تعیین می‌شود، بدون ارتباط مستقیم با ماهیت فیزیکی یا فنی شغل.
ضریب فوق‌العاده شغل در دستورالعمل‌های وزارت کار مشخص است؛ اما فوق‌العاده ویژه هر دستگاه با تصویب هیئت‌مدیره یا مراجع بالادستی تعریف می‌شود.
حق سنوات و پاداش پایان سال چه ماهیتی دارند و چرا جدا هستند؟
حق سنوات پاداش سنوات خدمت است که به ازای هر سال کار، یک ماه حقوق پایه (یا معادل آن) پرداخت می‌شود.
پاداش پایان سال (عیدی) بر اساس قانون کار معمولا معادل ۳۰ روز حقوق پایه است و فقط یک‌بار در سال پرداخت می‌شود.
حق سنوات وابسته به سابقه و متغیر سالانه نیست؛ اما عیدی ثابت و مقررشده به همه کارکنان دارای حداقل یک ماه سابقه تعلق می‌گیرد.
اضافه‌کاری و کار در روز تعطیل چه تفاوتی دارند؟
اضافه‌کاری به ساعاتی گفته می‌شود که کارمند بعد از ساعات رسمی کار (مثلا بعد از ۷ ساعت) فعالیت می‌کند. نرخ آن حداقل ۴۰ درصد بالاتر از ساعت عادی است.
کار در روز تعطیل یا جمعه مشمول ۸۰ درصد افزایش حقوق نسبت به ساعات عادی است و عموما در فیش با عنوان «حق کار در تعطیل» جداگانه درج می‌شود.
بنابراین اگر در تعطیل اضافه‌کاری هم انجام شود، علاوه بر ۸۰ درصد، ممکن است ۴۰ درصد اضافه هم لحاظ شود که ترکیبی از هر دو است.
«فوق‌العاده مناطق گرمسیر» با «فوق‌العاده سختی کار» چه تفاوتی دارند؟
فوق‌العاده مناطق گرمسیر بابت شرایط نامساعد آب‌وهوایی و دمای بالا در استان‌های جنوبی (ضریب حدود ۱۰–۲۰٪ حقوق پایه) تعلق می‌گیرد.
فوق‌العاده سختی کار برای مشاغل پرخطر یا شرایط دشوار محیطی (مانند معدن، آتش‌نشانی) با ضریب متفاوت براساس نوع سختی مصوب می‌شود.
اولی جغرافیایی است و عام برای همه کارکنان آن منطقه؛ دومی شغلی است و بسته به واحد یا نوع کار تخصیص می‌یابد.